Fundacja rodzinna

TEKST: Małgorzata Ostrowska-Krzewina, KIDP

ZDJĘCIE: Adobe Stock

[Współpraca reklamowa]

Czym jest fundacja rodzinna?

Fundacja rodzinna jako osoba prawna, powołana w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów, jest instrumentem prawnym długo wyczekiwanym przez polskich przedsiębiorców, a jej atrakcyjność związana jest z wieloma aspektami, m.in.:

• fundator ma możliwość swobodnego ukształtowania statutu FR, uwzględniając swoje złożenia co do warunków wypłaty świadczeń na rzecz beneficjentów;
• majątek FR jest oddzielony od osoby fundatora oraz beneficjentów, FR stanowi swoisty „bufor” w relacjach majątkowych między fundatorem i beneficjentami;
• FR umożliwia zabezpieczenie majątku rodzinnego w celu zapewnienia stabilności ekonomicznej przyszłym pokoleniom przy atrakcyjnym poziomie opodatkowania na gruncie aktualnie obowiązujących przepisów.

Korzyści z fundacji

Podstawową korzyścią płynącą z założenia fundacji rodzinnej jest agregacja majątku na wypadek śmierci fundatora i zapobieżenie rozdrobnieniu kapitału. Jest to szczególnie istotne w przypadku takich przedsiębiorców, którzy przez lata swojej pracy zbudowali dobrze funkcjonujące przedsiębiorstwa, wypracowali istotny majątek, który mógłby pracować w interesie rodziny także po śmierci fundatora, a warunki rodzinne umożliwiają sukcesję biznesu rodzinnego. FR umożliwia także zapewnienie świadczeń tym beneficjentom, którzy nie są zainteresowani kontynuacją działalności realizowanej przez fundatora. Swoboda w ukształtowaniu statutu FR przez fundatora i warunków wypłaty świadczeń na rzecz beneficjentów jest w tym zakresie daleko idąca.

Fundacja rodzinna może prowadzić taką działalność, która ma służyć jej celom, czyli gromadzeniu i pomnażaniu mienia oraz redystrybucji majątku na rzecz beneficjentów.

Fundacja rodzinna a podatki

W obecnym kształcie FR jest zwolniona podmiotowo z podatku dochodowego od osób prawnych. Wypłacone przez nią świadczenia na rzecz najbliższej rodziny fundatora (osoby z tzw. grupy „zero”) oraz na rzecz samego fundatora są także zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. Od takich świadczeń FR pobiera natomiast 15% podatek CIT. Prowadzenie działalności przez FR wykraczającej poza ustawowo dopuszczalną jest wprawdzie możliwe, jest jednak obwarowane sankcyjną 25% stawką podatku CIT.

Zapowiadane zmiany

W ostatnim czasie można usłyszeć zapowiedzi zmian do przepisów o fundacji rodzinnej, w szczególności dotyczących jej opodatkowania. Niektóre z nich mogą być daleko idące. Przykładowo jedną z najważniejszych potencjalnych zmian może być wprowadzenie podatku od sprzedaży majątku wniesionego do fundacji przez fundatora, beneficjenta lub podmioty powiązane. Jeżeli sprzedaż taka nastąpi przed upływem 15 lat od momentu nabycia majątku przez FR, fundacja będzie zobowiązana do zapłaty 19% podatku dochodowego. Ma to zapobiec sytuacjom, w których FR są wykorzystywane do przenoszenia majątku bez odpowiednich obciążeń podatkowych. Gdyby ww. zmiany weszły w życie, dopiero sprzedaż danego składnika majątku z FR po upływie 15 lat od jego nabycia będzie przedmiotem zwolnienia podatkowego. Wcześniejsza sprzedaż będzie skutkowała koniecznością zapłaty podatku CIT. Według obecnych przepisów nie istnieje ograniczenie czasowe pomiędzy nabyciem majątku przez FR a jego sprzedażą. Sprzedaż taka, niezależnie od upływu czasu, korzysta ze zwolnienia podatkowego na poziomie FR. Jak zapowiada MF, zapłacony przez FR podatek przy zbyciu majątku będzie można jednak odliczyć od 15% podatku CIT obliczanego przy wypłacie świadczeń na rzecz beneficjentów.

Inną istotną zmianą może być uwzględnienie świadczeń otrzymywanych przez beneficjentów FR w podstawie obliczenia daniny solidarnościowej (danina ta wynosi 4% podstawy opodatkowania), a także opodatkowanie FR z tytułu dochodów z najmu i dzierżawy, które obecnie, w przypadku ich uzyskiwania od podmiotów niepowiązanych, są zwolnione z CIT na poziomie fundacji rodzinnej.

Proponowane zmiany w przepisach o fundacji rodzinnej już po roku funkcjonowania przepisów mogą być zadziwiające, w szczególności mając na względzie, że ustawa o fundacji rodzinnej w art. 143 przewiduje, że Rada Ministrów dokona przeglądu funkcjonowania przepisów ustawy i przedłoży sejmowi i senatowi informację o skutkach jej obowiązywania wraz z propozycjami zmian po upływie 3 lat od dnia jej wejścia w życie.

Przepisy dot. FR dopiero zaczęły być stosowane, a zainteresowanie nimi wśród przedsiębiorców jest ogromne. Pozostaje ufać, że przepisy nie zostaną zmienione w kierunku, który będzie trudny do zaakceptowania przez fundatorów, co w konsekwencji mogłoby przekreślić tak pożądany instrument prawny dla firm rodzinnych, jakim jest fundacja rodzinna.

Małgorzata Ostrowska-Krzewina – doradca podatkowy, Zastępca Przewodniczącego Zarządu Wielkopolskiego Oddziału Krajowej Izby Doradców Podatkowych, członek Rady Rozwoju Obszaru Gospodarczego w Polskiej Strefie Inwestycji Wielkopolska.

W praktyce zawodowej prowadzonej w formie spółki partnerskiej Ostrowska-Krzewina, Winiecka Kancelaria Doradztwa Podatkowego Sp.p. z siedzibą w Poznaniu zajmuje się kompleksowym doradztwem podatkowym z uwzględnieniem aspektów związanych z opodatkowaniem transakcji na gruncie podatku VAT i CIT, tematyką cen transferowych, prowadzeniem działalności gospodarczej w specjalnych strefach ekonomicznych oraz w oparciu o decyzje o wsparciu, doradztwem w zakresie transakcji międzynarodowych, prowadzi przeglądy podatkowe, czynności restrukturyzacyjne oraz reprezentuje podatników w postępowaniach przed organami KAS, a także sądami administracyjnymi.