Wielkie plany Muzeum Narodowego

Tekst: Elżbieta Podolska

Zdjęcia: Muzeum Narodowe

Ten rok ma być jeszcze bardziej pracowity, a także rekordowy pod względem odwiedzin publiczności. Kolejne wielkie przebudowy, otwarcie Muzeum Etnograficznego, które zmienia nazwę na Muzeum Kultur Świata, wystawy, pokazy i spotkania. Jak twierdzi Tomasz Łęcki, zaczyna też walkę o fundusze na remont elewacji starego gmachu. Plany są tak bogate, że trudno je wszystkie wymienić.

– W ubiegłym roku było 420 tysięcy odwiedzających nasze muzeum i oddziały – mówi dyrektor Tomasz Łęcki. – W tym roku mam marzenie, żeby padł kolejny rekord i żebyśmy złamali barierę pół miliona. Są na to duże szanse, a z takim zespołem pracowników i planami myślę, że to się uda.

Muzeum Mieszkańców

Powstanie nowe muzeum, które będzie oddziałem Muzeum Narodowego w Poznaniu. Spacerując po Starym Rynku już za pięć lat, będzie można zajrzeć do dwóch wyremontowanych kamieniczek i przekonać się, co jadali, jak się ubierali, jak spędzali wolny czas, a nawet co czytali nasi poznańscy przodkowie. W tym roku rozpocznie się remont zabytkowych budynków, by mogło w nich zacząć działać Muzeum Mieszkańców.

Muzeum Narodowe ma już pieniądze na ten cel – 88 milionów złotych. Otrzymało bowiem dofinansowanie projektu w ramach programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko (FEnIKS): 56 045 541,74, a także dotację celową z MKiDN: 15 215 356,20.

Gigantyczne prace budowlane

Projekt zakłada, że aktualnie istniejąca infrastruktura, w tym zabytkowa, na obszarze Starego Miasta w Poznaniu zostanie rozbudowana i dostosowana do pełnienia roli miejsca przyjaznego odbiorcom i zapewni bezpieczne warunki korzystania z nowych ekspozycji i programu edukacyjnego.

Zostanie przeprowadzona konserwacja wnętrz i elewacji ratusza, rewitalizacja kamienic oraz modernizacja budynku przy ul. Klasztornej. Pozwoli to na zbudowanie nowoczesnej ekspozycji ukazującej historię Poznania oraz jego mieszkańców. Dzięki inwestycji publiczność uzyska dostęp do historycznych wnętrz ratusza – ikonicznego przykładu renesansowej budowli w Polsce oraz kamienic, których wnętrza nie były nigdy udostępniane.

Kamienice z renesansowym stropem z główkami (porównywanym przez badaczy do wawelskich) i fragmentami polichromii, uchodzące za najcenniejsze w Polsce, będą siedzibą Muzeum Mieszkańców. To tutaj zostaną pokazane wieloaspektowe dzieje mieszkańców miasta. Będzie to również miejsce aktywizacji społecznej mieszkańców i działań edukacyjnych.

Zakres prac jest bardzo duży. Zostanie generalny remont kamienic, w tym prace o charakterze konstrukcyjnym (wzmacnianie i częściowa wymiana stropów i ścian, naprawa i częściowa wymiana więźby dachowej i pokrycia dachów) oraz prace budowlane prowadzące do usunięcia przyczyn zawilgocenia ścian zarówno na elewacji, jak i we wnętrzach budynków oraz prace budowlane związane z przystosowaniem wnętrz do nowych funkcji.

Rozpoczyna się także drugi etap remontu pomieszczeń ratusza – parteru, I i II piętra, poddasza oraz przebudowa w zakresie dostosowania do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Muzeum Kultur Świata

Po kilkuletnim remoncie otwarte zostanie Muzeum Etnograficzne, przemianowane – aby lepiej oddać różnorodność kolekcji – na Muzeum Kultur Świata. Rewitalizowane zostały hol, klatka schodowa, przestrzenie biurowe i socjalne. Powstaną nowe sale: edukacyjna i wytchnieniowa, ale przede wszystkim nasi goście będą mogli oglądać wystawy w przestronnych odnowionych przestrzeniach ekspozycyjnych.

Na otwarcie zaplanowano dwie wystawy. Pierwsza z nich „EXotica?” będzie stanowiła zaproszenie do refleksji nad europocentrycznym rozumieniem słowa „egzotyczny”. Już sam jej tytuł wskazuje na próbę dekonstrukcji utrwalonych w Europie skojarzeń i mitów nagromadzonych wokół tego pojęcia.

Druga natomiast to „Kreacje. Stroje ludowe rysowane na miarę” i dotyczyć będzie kultury polskiej i prezentować kolekcję kolorowych rysunków ubiorów ludowych, które stanowią niezwykły materiał źródłowy. Pojawią się wierne kopie, uszyte specjalnie na tę wystawę, wyłącznie na podstawie rysunków.

– Obie wystawy zapowiadają się bardzo ciekawie – mówi dyrektor Łęcki. – Otwarcie muzeum nastąpi w IV kwartale tego roku, ale nie chcę jeszcze podawać konkretnej daty, bo wszystko musi być dopięte na ostatni guzik.

WYSTAWY CZASOWE

Obrazy Józefa Chełmońskiego

Od 7 marca do 29 czerwca w Galerii Malarstwa i Rzeźby trwać będzie wielka monograficzna wystawa dzieł Józefa Chełmońskiego (1849-1914), jednego z najważniejszych i najbardziej rozpoznawalnych polskich malarzy. Po edycji wystawy w Muzeum Narodowym w Warszawie prezentowana będzie w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Choć zestaw prac będzie analogiczny, poznańska ekspozycja będzie różniła się od warszawskiej układem dzieł, aranżacją oraz nieco innym zestawem prac. Wystawa będzie wyczerpującą prezentacją dzieł malarskich, bo pojawia się na niej ponad 120 obrazów oraz rysunków, które pozwolą oglądającemu poznać, przypomnieć, odkryć na nowo Józefa Chełmońskiego jako artystę i postać. Wystawie będzie towarzyszyć katalog.

Ukryte znaczenia. Motyw wnętrz w sztuce polskiej od XIX do XXI w.

11.09.2025 – 18.01.2026

Tematyka wnętrz zajmuje intrygujące miejsce w sztuce polskiej. Motyw wnętrza jako temat odrębny mocno ujawnił się pod koniec tego stulecia i przyniósł wybitne realizacje w obrazach przede wszystkim Konrada Krzyżanowskiego, Ferdynanda Ruszczyca, Wojciecha Weissa czy Józefa Mehoffera. Wystawa pokaże dzieła, w których wnętrze jest tematem głównym obrazu w sensie dosłownym, ale także te, których znaczenia związane są bądź z metaforycznym wyobrażeniem stanu duszy, gdyż „wnętrze” to także „życie duchowe człowieka, dusza, serce”. Wystawa odbywać się będzie od 11.09 do 18.01.2026.

Tajemniczy portret mężczyzny z Muzeum Narodowego w Poznaniu

20.11.2025 – 1.03.2026

Wystawę poprzedził projekt badawczy poświęcony dziełu jednego z najwybitniejszych malarzy europejskich pierwszej połowy XVII wieku w zbiorach Galerii Sztuki Europejskiej. Do tej pory dzieło określane było jako obraz naśladowcy, ale w wyniku badań jest wielce prawdopodobne, że dzieło to było wykonane przez samego mistrza. Analiza techniki i technologii dzieła, które do tej pory nie było przebadane, pozwala uzyskać wiedzę stanowiącą fundament określenia atrybucji. Kuratorka pokazu dr Martyna Łukasiewicz tę rewelację, do jesieni, trzymać będzie w tajemnicy. Początek 20.11, a potrwa do 1.03.2026 r.

A jednak królewski!

1000-lecie koronacji Bolesława Chrobrego i znaczenia króla Przemysła II dla dziejów Polski.

W czerwcu 2025 roku Zamek Królewski w Poznaniu celebrować będzie 730-lecie koronacji Przemysła II, a tym samym odrodzenie się Królestwa Polskiego po 157 latach rozbicia dzielnicowego. Przemysł II podjął dziedzictwo Bolesława Chrobrego, rozpoczynając proces scalania ziem polskich. Obchody koncentrują się na przypomnieniu postaci króla Przemysła i znaku jego królestwa – orła białego.

Na zamku w Sali Przemysła zaprezentowany zostanie jedyny zachowany egzemplarz pieczęci majestatowej króla Przemysła oraz dokument z odciskiem pieczęci z Archiwum Diecezjalnego w Pelplinie, a także historyczne wizerunki herbu państwowego uwiecznione w dziełach z kolekcji MNP. Wieża zamku udekorowana zostanie wizerunkiem orła z pieczęci lub królewskim gonfanonem. Wernisaż 26 czerwca w Muzeum Sztuk Użytkowych w Zamku Królewskim w Poznaniu.

Moda na papierze

Wystawa pokaże kolekcję plakatów modowych, tworzonych od lat 60. XX wieku! W eksponowanych pracach tematem jest obraz stroju, materiału czy tkaniny, który jest poddany każdorazowo ciekawej graficznej analizie. Modę interpretowali polscy graficy: m.in. Waldemar Świerzy, Roman Cieślewicz, Tomasz Jura, Tadeusz Piechura, twórcy zagraniczni, głównie z Japonii, m.in. Eiko Ishioka, Kenya Hara, Makoto Saito, Ikko Tanaka. Ekspozycja od 16 października do 29 marca 2026.

Pół wieku Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie

Obchody jubileuszowe rozpoczną się w marcu. W ramach radosnego świętowania nie zabraknie koncertów połączonych z prelekcjami wybitnych badaczy biografii, twórczości i epoki Mickiewicza.

Wystawa jubileuszowa pt. „50 Śmiełów – Mickiewicz 44” z okazji 50. rocznicy utworzenia Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie zaplanowana jest od 29 czerwca do 31 grudnia.

Motywem przewodnim wystawy jubileuszowej będzie obecność wieszcza rozumiana wielorako: od obecności w polskiej tradycji kulturowej do dosłownej obecności w Śmiełowie. Pokazane zostaną aspekty trwałości „kodu mickiewiczowskiego” w literaturze, kulturze, mentalności, pamięci zbiorowej, ale również wystawa przypomni Mickiewicza jako postać rzeczywistą, człowieka z krwi i kości poprzez „relikwie poety” i obiekty stanowiące jego własność. Kurator wystawy dr Emilian Prałat zamierza stworzyć swoisty „skarbiec” z najważniejszymi dziełami i rękopisami. A pałac w Śmiełowie pokazać jako miejsce tworzenia i propagowania kultu poety.

Simulacrum w Gołuchowie

Wystawa czynna od 1.06 do 28.09, która współorganizowana jest przez Instytut Biblioteka Polska w Paryżu.

Będzie to druga edycja wystawy po ekspozycji w Instytucie Biblioteka Polska w Paryżu. Inspiracją stały się dwie wielkie damy z rodu Czartoryskich, babka i wnuczka: Izabela z Flemingów – Pani na Puławach, oraz Izabela Działyńska – Pani na Gołuchowie. Wątkiem przewodnim jest dialog współczesności z przeszłością, powiązania rodzinne, więź babcia-wnuczka, kobieca działalność oraz kultura XIX wieku jako fundament polskiej tożsamości. Te dwie bohaterki stały się inspiracją do kreacji współczesnej artystki Bogdny Rząd.