Fyrtel na Głównej

TEKST: Dominika Job
ZDJĘCIA: Ula Jocz

Fyrtel Główna to miejsce otwarte na potrzeby i pomysły mieszkańców, którzy współtworzą tę przestrzeń. Tutaj każdy znajdzie coś dla siebie. Nad projektami czuwają: Daniel Stachuła – animator i menadżer kultury, teatrolog, polonista, pomysłodawca Fyrtla Główna; Zuzanna Maria Głowacka – animatorka i menedżerka kultury, twórczyni projektów społeczno-artystycznych; Maria Lehmann – socjolożka, animatorka kultury, koordynatorka projektów społeczno-artystycznych i edukacyjnych; Kaja Janda – teatrolożka, producentka i kuratorka wydarzeń interdyscyplinarnych z pogranicza sztuki, kultury i działań aktywistycznych; Asia Gruszczyńska – studentka etnologii i animatorka kultury; Michalina Szulejko – absolwentka kulturoznawstwa i animatorka.

Sąsiedzka integracja
– Od początku naszej aktywności realizujemy działania w nurcie sztuki społecznej – włączającej społeczności lokalne. Naszym celem jest wzmocnienie aktywności mieszkańców i mieszkanek Poznania w zakresie efektywnej edukacji kulturowej. Aktywizujemy i wspieramy w twórczym uczestnictwie w kulturze osoby mające do niej utrudniony dostęp. Pobudzamy do działania, edukujemy, kreujemy i koordynujemy procesy twórcze. W naszej pracy łączymy zaplecze teoretyczne związane z badaniami nad kulturą i sztuką z szeroką gamą praktyk społeczno-kulturowych i artystycznych. Wyznajemy zasadę, że działania w perspektywie lokalnej mogą oddziaływać globalnie. Dlatego lubimy pracować na Głównej – mówi Daniel Stachuła, pomysłodawca Fyrtla Główna i prezes Stowarzyszenia Młodych Animatorów Kultury.

Archiwum dzielnicy
Strona internetowa Fyrtla stanowi cyfrową przestrzeń dla archiwum społecznego, które przybliża postaci, wydarzenia, profesje i miejsca szczególnie istotne dla historii i kultury tego rejonu. Na archiwum dzielnicy składa się zbiór fotografii, kart pocztowych, dokumentów i materiałów audiowizualnych, które opowiadają historię Głównej z wielu perspektyw. Zbiory pochodzą z zasobów partnerów projektu, tj. Instytutu Zachodniego im. Zygmunta Wojciechowskiego w Poznaniu, Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków. Również mieszkańcy i mieszkanki dzielnicy często dzielą się swoimi materiałami. – Za każdym zdjęciem kryje się ciekawa historia, która współtworzy zbiorową tożsamość oraz kształtuje kulturową pamięć miejsc. Archiwum dzielnicy to nieustanny proces stałego powiększania zbiorów dostępnych dla wszystkich pasjonatów historii i kultury tej części Poznania. Dlatego zachęcamy mieszkańców Głównej do dzielenia się swoimi zdjęciami i dokumentami, obrazującymi życie na Głównej dawniej i dziś – zaprasza Michalina Szulejko.

Animatorzy i animatorki z Głównej zapraszają też na wirtualne spacery po dzielnicy, podczas których osoby zwiedzające udają się w znane i lubiane miejsca, jak również w zupełnie nieodkryte tereny. O architekturze Głównej, tej dawnej i współczesnej, opowiada Kuba Głaz – krytyk architektury, publicysta i animator działań przestrzennych.

Biblioteka sąsiedzka
To pierwsze tego typu miejsce w Poznaniu – biblioteka powstała z inicjatywy lokalnej społeczności dzielnicy. Na mieszkańców czeka pokaźny zbiór ponad 10 tys. książek. To również przestrzeń spotkań autorskich, warsztatów literackich, ilustratorskich, akcji twórczych, a także popularnego escape roomu. – Zależy nam też na decentralizacji działań związanych z Biblioteką i wyjściu do osób, które z różnych powodów nie mogą nas odwiedzić. Z myślą o nich prowadzimy akcje czytelnicze w parku Nadolnik czy przy Dworcu Wschodnim. Jedną z nich jest tzw. rozproszony bookcrossing, który przyjmuje formułę zabawy w podchody. W dniu wydarzenia na naszym koncie na Instagramie @fyrtel_glowna pojawiają się zdjęcia albo mapki, na podstawie których mieszkańcy i mieszkanki mogą zlokalizować książki, odnaleźć je i wziąć ze sobą do domu. Książki pakujemy w paczki, dlatego to, jaki tytuł znajduje się w konkretnym miejscu, pozostaje tajemnicą. Choć nie do końca, ponieważ na paczkach zamieszczamy krótkie notki-podpowiedzi. Na wiosnę planujemy kilka tego typu akcji – opowiada Kaja Janda.

Społeczne Centrum Kultury
SCK realizuje program społeczno-artystyczny, w ramach którego odbywają się warsztaty, koncerty, spektakle, wernisaże, działania interdyscyplinarne oraz plenerowe, oparte na dialogu z mieszkańcami i mieszkankami dzielnicy. W poniedziałki na Głównej spotykają się członkinie senioralnego chóru prowadzonego przez Joannę Sykulską, we wtorki artystka Jagoda Szymkowiak prowadzi Pracownię sztuk pięknych, a w środy rusycystka i ukrainistka Martyna Butor zaprasza na autorski kurs języka polskiego jako obcego w ramach Pracowni międzykulturowej. Tematyka zajęć dla osób z Ukrainy oscyluje wokół szeroko pojętej kultury polskiej – literatury, filmu, piosenki. Spotkania przybierają kształt konwersatorium.

W 2024 roku program wszystkich pracowni spaja hasło „Do źródeł”, odwołujące się do pamięci zbiorowej w kontekście wiejskiego rodowodu dzielnicy – Główna blisko 100 lat temu była jeszcze wsią młynarską. – „Do źródeł” to nie tylko powrót do esencji oraz początków związanych z miejscem i z kulturą, ale także z naszymi osobistymi historiami. Jest to też okazja do celebrowania naszych własnych kamieni milowych: 10-lecia Stowarzyszenia Młodych Animatorów Kultury oraz 5-lecia funkcjonowania Społecznego Centrum Kultury. „Do źródeł” oznacza więc także nasz osobisty powrót do korzeni i skłania do refleksji na temat dotychczasowych procesów społeczno-artystycznych oraz ich efektów – opowiada Daniel Stachuła.

Centrum Inicjatyw Lokalnych
Wspólnota i partnerstwo to hasła przewodnie CIL – miejsca otwartego na pomysły mieszkańców i mieszkanek Głównej. To tu wspólnie prowadzona jest diagnoza zasobów i potrzeb lokalnej społeczności oraz realizowane są różnorodne działania i inicjatywy, takie jak sąsiedzkie gotowanie, zajęcia taneczno-ruchowe dla dzieci czy tworzenie instalacji na Paradę Sobótkową.

20 kwietnia Partnerstwo dla Głównej, czyli zrzeszenie lokalnych organizacji i instytucji, organizuje sąsiedzką akcję sprzątania z okazji Światowego Dnia Ziemi. Po raz pierwszy odbyła się ona w 2019 roku, kiedy to mieszkańcy i mieszkanki wyłowili z rzeki Główienki plastikowe butelki, z których stworzyli rzeźbę bobra na Paradę Sobótkową. Bóbr zwyciężył w konkursie i stał się symbolem dzielnicy. Partnerstwo odpowiada też za organizację Dni Sąsiada, czyli święta pielęgnującego sąsiedzkość. To czas spotkań i integracji sąsiedzkiej, podczas którego można wziąć udział w pokazach filmowych, spektaklach kamishibai, meczach piłki nożnej, koncertach, grach terenowych oraz wspólnym grillowaniu w Otwartym Ogrodzie Nadolnik.
– Wszystkie nasze działania tworzymy wspólnie z mieszkańcami i mieszkankami. Jesteśmy otwarci na ich pomysły i potrzeby. Cenimy sobie różnorodność i wrażliwość, dlatego zachęcamy do dialogu i działania na rzecz wspólnego dobra – zaprasza Zuzanna Głowacka.

https://www.facebook.com/fyrtel.glowna
https://www.fyrtelglowna.pl/