100 lat Ogrodu Botanicznego i Dendrologicznego

TEKST: Anna Gidaszewska


ZDJECIA: Władysław Gardasz 

Zielone bliźniaki po dwóch stronach Seganki

Choć różnią się podejściem, kolekcjami i charakterem, tworzą harmonijną całość – jak dwie strony tego samego liścia. Ogród Botaniczny UAM i Ogród Dendrologiczny UP, oddalone od siebie o kilka kilometrów, są dziś nierozerwalnie związane nie tylko historią, lecz także wspólną misją. Jak zauważyła prof. Justyna Wiland-Szymańska, dyrektorka Ogrodu Botanicznego UAM, to „kuźnie talentów” i miejsca dialogu nauki z naturą.

– Ostatnie miesiące, a właściwie nawet lata współpracy, zacieśniły bardzo mocno nasze wzajemne stosunki pomiędzy ogrodami – powiedziała Pani Profesor podczas uroczystości. […] – To jest niesamowicie ważne, że możemy się wspierać, że Ogród Dendrologiczny ma trochę inne podejście, bo wiadomo, że najważniejsza jest różnorodność. Są inne kolekcje, inny sposób zawiadywania tymi kolekcjami, ale to właśnie powoduje, że się doskonale uzupełniamy, w pewnym sensie siedząc po dwóch stronach rzeki Seganki.

Ogród z duszą – 100 lat historii i nauki

Położony przy ul. Dąbrowskiego 165 Ogród Botaniczny UAM to nie tylko zielona enklawa, lecz także placówka naukowa o bogatej przeszłości. Jego historia sięga lat 20. XX wieku, gdy Polska dopiero odzyskiwała niepodległość. To wtedy powstał Szkolny Ogród Botaniczny, mający służyć edukacji młodzieży. Bezpośrednimi inicjatorami tworzenia Szkolnego Ogrodu Botanicznego (1922–1925) byli dr Joachim Namysł, Władysław Marciniec i prof. Rudolf Boettner, który był jego pierwszym dyrektorem. Z biegiem lat ogród ewoluował: przechodził pod różne instytucje, rozbudowywał się, wzbogacał kolekcje, przetrwał okupację, by dziś rozkwitać jako jedno z najważniejszych centrów edukacji ekologicznej w Polsce. Jest jednostką ogólnouczelnianą, chronioną Ustawą o Ochronie Przyrody z 16 kwietnia 2004 roku, a część parkowa od 1975 roku jest ponadto objęta ochroną jako zabytek miasta Poznania.

Obecnie na powierzchni 22 hektarów znajdziemy około 6000 taksonów roślin rozlokowanych w dziesięciu działach tematycznych – od działu systematyki, przez kolekcje geograficzne, po dział roślin rzadkich i ginących. Rocznie odwiedza go nawet 150 000 osób. Co istotne – wstęp jest bezpłatny. Ogród jest otwarty dla każdego, kto chce odetchnąć od zgiełku miasta, dowiedzieć się czegoś o botanice lub po prostu zachwycić się przyrodą.

Konferencja z myślą o przyszłości

Jubileuszowe świętowanie nie ograniczyło się jednak tylko do wspomnień. W ramach obchodów zorganizowano Konferencję Jubileuszową oraz LII Zjazd Ogrodów Botanicznych i Arboretów w Polsce. Tematem przewodnim było jedno z najważniejszych wyzwań XXI wieku: „Przyszłość ogrodów botanicznych: adaptacja i edukacja w obliczu zmian klimatycznych”. Uczestnicy – naukowcy, ogrodnicy, edukatorzy – debatowali o roli ogrodów jako miejsc badawczych i edukacyjnych, ale także jako przestrzeni, które mogą pomóc nam przygotować się na skutki globalnych przemian.

Ogród Dendrologiczny – botaniczny brat z południa

Nie sposób pominąć roli Ogrodu Dendrologicznego Uniwersytetu Przyrodniczego przy ul. Warmińskiej 2. Choć mniejszy i mniej znany, dla znawców stanowi bezcenny skarb. Jego specjalizacja – drzewa i krzewy – pozwala spojrzeć na zieleń miejską z innej perspektywy. To właśnie tu pielęgnuje się rzadkie gatunki dendrologiczne, prowadzi badania naukowe i edukację studentów oraz mieszkańców.

Miejsce spotkań, refleksji i inspiracji

Oba ogrody to nie tylko instytucje badawcze, lecz także przestrzenie kultury i dialogu. W Ogrodzie Botanicznym regularnie odbywają się wydarzenia, takie jak „Ławeczka Literacka” – spotkania literackie pod gołym niebem, wystawy przyrodnicze i artystyczne oraz warsztaty dla szkół i rodzin.

Poznańskie ogrody to miejsca, gdzie każdy – niezależnie od wieku czy wykształcenia – może odkrywać piękno i znaczenie przyrody. W dobie kryzysu klimatycznego i urbanizacji ich rola jako „zielonych płuc miasta” i centrów edukacyjnych tylko rośnie.

Świętując – myślimy o przyszłości

Stulecie ogrodów to coś więcej niż rocznica. To przypomnienie, że zieleń to wartość, o którą trzeba dbać, pielęgnować ją i przekazywać kolejnym pokoleniom. W cieniu drzew, między szklarniami i rabatami, kryją się nie tylko historie minionych dekad, ale też inspiracje do budowania przyszłości – bardziej zielonej, mądrej i odpowiedzialnej.

Poznań świętuje swoje zielone dziedzictwo – i słusznie. Bo to, co rośnie, nie tylko cieszy oczy. Uczy nas, jak żyć w zgodzie z naturą i sobą nawzajem.

Odwiedź koniecznie:

Ogród Botaniczny UAM – ul. Dąbrowskiego 165

Ogród Dendrologiczny UP – ul. Warmińska 2

Oba ogrody są otwarte dla zwiedzających przez cały rok. Wstęp bezpłatny.