7 rzeczy, z których Poznań może być dumny

TEKST: Janusz Ludwiczak
ZDJĘCIA: Adobe Stock

Poznań to piąte co do wielkości miasto w Polsce – 545 073 mieszkańców według danych z końca ubiegłego roku; 261,91 km² powierzchni. Miasto studenckie, targowe, przedsiębiorców. Obecnie trochę rozkopane. Jednak jest siedem powodów, z których Poznań może być dumny.

Rogale świętomarcińskie
Tradycja ich wypieku sięga 1891 roku, a na 11 listopada wypieka się ich 250 ton. Łącznie w ciągu roku sprzedaje się ich nawet 2,5 miliona sztuk. W Zakopanem mają oscypki, w Krakowie obważanki, a w Poznaniu... rogale świętomarcińskie. Od kilku lat jest to europejski regionalny produkt chroniony, a jego nazwa, jak i receptura są zastrzeżone.
Z rogalami świętomarcińskimi związana jest legenda, która głosi, że „dawno, dawno temu wyśnił go jeden z poznańskich piekarzy. Ujrzał on we śnie świętego Marcina jadącego na koniu, podniósł zgubioną przez jego konia podkowę i postanowił, że będzie piekł ciasto w takim kształcie”.

Kolejorz
Prawdziwy kibic Lecha Poznań pojedzie kibicować swojej drużynie nawet na drugi kraniec Polski. KKS Lech Poznań powstał ponad 100 lat temu, w marcu 1922 roku w ówczesnej miejscowości Dębiec, która dziś jest już dzielnicą Poznania. Kolejorz jest ośmiokrotnym mistrzem Polski (1983, 1984, 1990, 1992, 1993, 2010, 2015 i 2022). Aż pięć razy był zdobywcą Pucharu Polski (1982, 1984, 1988, 2004, 2009). Lech Poznań w obecnym sezonie nadal utrzymuje się wysoko w tabeli Ekstraklasy, oprócz tego piłkarze Kolejorza awansowali do ćwierćfinału Ligi Konferencji Europy.

PeSTka
PeSTka w Poznaniu kojarzy się nie z częścią jabłka lub arbuza, a z szybkim tramwajem, który od ponad ćwierć wieku przewozi 6 tysięcy osób, a codziennie 80 tysięcy pasażerów z Piątkowa i Winograd do centrum miasta. PeSTka dla Poznania jest tym co SKM-ka dla Trójmiasta czy metro dla Warszawy. Pierwsze plany uruchomienia trasy PST pojawiły się już w 1928 roku. Trasa Poznańskiego Szybkiego Tramwaju ma ponad 8 kilometrów długości, z czego blisko 700-metrowy odcinek prowadzi malowniczą estakadą nad rzeką Bogdanką i parkiem Wodziczki. 10 lat temu PeSTka została przedłużona do ulicy Głogowskiej i wjeżdża bezpośrednio na 7. peron dworca.
Od jesieni ubiegłego roku po 25 latach funkcjonowania PeSTka doczekała się kompleksowej przebudowy.
– Wiemy, jak ważna dla północnej części Poznania jest cała trasa PST, a przez 25 lat nie była ona kompleksowo remontowana. Wpływało to zarówno na komfort, jak i prędkość. Już za kilka miesięcy będzie ona jak nowa. Poznański Szybki Tramwaj znów będzie szybki i przede wszystkim bezpieczny – przyznaje Mariusz Wiśniewski, zastępca prezydenta Poznania.

Stary Browar
To nie tylko ekskluzywne miejsce do robienia zakupów, ale też spożywania lunchu czy spędzenia popołudnia przy kawie w gronie znajomych. Centrum Handlu, Sztuki i Biznesu „Stary Browar” zostało otwarte w 2003 roku, powstało w miejscu, gdzie mieścił się dawny Browar Huggera z XIX wieku i architekturą nawiązuje do tamtych czasów. Inwestorem obiektu była firma Fortis należąca do Grażyny Kulczyk. Dwa lata po jego otwarciu Międzynarodowa Rada Centrów Handlowych (ICSC – The International Council of Shopping Centers) nagrodziła go mianem „Najlepsze Centrum Handlowe na świecie”. W ciągu ostatniej dekady Stary Browar odwiedziło ponad 120 milionów osób.

Gwara
Tu na tramwaj mówi się bimba, na papieros – ćmik, na pieniądze – bejmy, a na ziemniaki – pyry. Gwara poznańska powstała z wymieszania dialektu wielkopolskiego z elementami słownictwa niemieckiego, głównie w wyniku ponadstuletniego pruskiego panowania w Wielkopolsce (1793-1919). Język niemiecki stał się językiem urzędowym, biznesowym, opanował szkoły. Mieszkańcy Poznania stali się często dwujęzyczni i zaczęli używać w gwarze niemieckich słów.

Prawdziwy poznaniak bez problemu zrozumie słynną rymowankę:

W antrejce na ryczce,

Stały pyry w tytce,

Przyszła niuda,

spucła pyry

A w wymborku umyła giry.

Co znaczy po polsku:

W przedpokoju na stołku,

Stały ziemniaki w papierowej torebce,

Przyszła świnia, zjadła ziemniaki,

A w wiadrze umyła nogi.

Targi
Bez nich Poznań byłby zupełnie innym miastem. W 1921 roku z inicjatywy poznańskiego kupiectwa odbył się I Targ Poznański – wystawa o charakterze krajowym. Międzynarodowe Targi Poznańskie są do dziś jednym z najdłuższej działających targów w Europie. Każdego roku w 16 pawilonach na powierzchni 110 tys. m² organizowanych jest ponad 80 imprez i wystaw rocznych. Tylko w ubiegłym roku w ponad 50 wydarzeniach na MTP wzięło udział ponad milion osób i 5,2 tys. wystawców.

Tu narodziła się polskość i powstały symbole narodowe
To właśnie tu 1057 lat temu mógł odbyć się chrzest Polski. Tutaj mieściła się stolica królewska i książęca. Tutaj pochowano pierwszych ośmiu władców Polski. Również tutaj powstały symbole narodowe: herb, flaga i hymn.
W XIII wieku na Zamku Królewskim Przemysł II ustanowił herb, którym jest orzeł biały. W 1918 roku Powstańcy Wielkopolscy odrywali czarne, górne pasy od flagi pruskiej i wywieszali flagi w barwach biało-czerwonych. Flaga ta powstała w kamienicy przy Starym Rynku. Poznań również jako jedyne polskie miasto pojawia się w słowach hymnu narodowego. Na początku trzeciej zwrotki pojawiają się słowa „jak Czarniecki do Poznania”. Hymn ten napisał Józef Wybicki, który był poznańskim patriotą. Co ciekawe, w Poznaniu powstała również rota, do której muzykę napisał kompozytor Feliks Nowowiejski.