Odgłosy poznańskiego czerwca

TEKST: Dominika Job
ZDJĘCIE: Wielkopolskie Muzeum Niepodległości

28 czerwca 1956 roku w Poznaniu stukot drewnianych robotniczych chodaków był donośnym odgłosem buntu przeciwko niegodziwym warunkom życia i zakłamaniu, przeciwko komunistycznemu totalitaryzmowi. W celu upamiętnienia tamtych wydarzeń zrodził się pomysł ustanowienia nagrody przyznawanej przez Wielkopolskie Muzeum Niepodległości, którego jeden z oddziałów, Muzeum Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956, znajduje się w podziemiach Centrum Kultury Zamek.

– Nagroda „STUKOT ’56 – odgłosy Czerwca” jest próbą poszukania i uhonorowania dzisiejszych bohaterów, osób prywatnych, stowarzyszeń, fundacji, które są takim współczesnym stukotem. Tych, którzy w swojej publicznej, społecznej działalności, nie zabiegając o nagrody czy medale, niosą ponadczasowe przesłanie Poznańskiego Czerwca. Wolność, godność człowieka, prawo do pracy, godziwej zapłaty, wołanie o chleb, o poszanowanie wolności religijnej czy wyznawania swojej wiary, są w każdych czasach i miejscu wartościami wymagającymi naszej troski i ochrony, są wyrazem naszej niezgody na niesprawiedliwość. Pokazuje to w ostatnich czasach dobitnie wojna na Ukrainie. Nazwa i kształt tej prestiżowej, honorowej nagrody, mosiężnej statuetki autorstwa poznańskiego artysty rzeźbiarza Romana Kosmali, nawiązuje do okuloków – charakterystycznych butów noszonych przez robotników poznańskich fabryk i zakładów pracy, których przejmujący stukot obecny jest we wspomnieniach wielu świadków tamtych wydarzeń – mówi Przemysław Terlecki, dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości w Poznaniu.

Karty historii
28 czerwca 1956 r. robotnicy Zakładów Cegielskiego, wówczas Zakładów im. Stalina, podjęli strajk generalny i zorganizowali demonstrację uliczną, krwawo stłumioną przez milicję i wojsko. Życie straciło wówczas aż 58 osób. Zryw robotników w Poznaniu zaliczany jest do pierwszych wystąpień w bloku wschodnim, które skutkowały – dekady później – obaleniem komunizmu w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej. Na poznańskich krzyżach, pomniku-symbolu, widnieją kolejne daty: 1968, 1970, 1976, 1980, 1981, które przybliżały kraj do upragnionej wolności.

Istotnym wydarzeniem podczas Poznańskiego Czerwca były trwające wówczas XXV Międzynarodowe Targi Poznańskie. Obecność zagranicznych gości i dziennikarzy dawała szansę na to, iż oddzielony żelazną kurtyną świat dowie się o sytuacji w Polsce, a wydarzenia z Poznania i racje jego mieszkańców zostaną upublicznione i będą szeroko komentowane na arenie międzynarodowej. Tak też się stało. Swoje wystawy prezentowało wówczas blisko 40 państw, na miejscu przebywały setki zagranicznych gości i dziennikarzy. Informacje o wydarzeniach na poznańskich ulicach obiegły dzięki temu natychmiast cały świat. – 28 czerwca 1956 r. na teren Międzynarodowych Targów Poznańskich zostali wpuszczeni demonstranci. To wtedy powstało znane zdjęcie robotników niosących polskie flagi i transparenty z Iglicą w tle, powielane przez zagraniczne media, obecne na wystawie czerwcowej. Stało się ono symbolem i tożsamością dziejową naszej instytucji. Nie wyobrażamy sobie, że inicjatywy związane z Poznańskim Czerwcem mogłyby dziać się poza Targami – powiedział Tomasz Kobierski, prezes zarządu Grupy MTP.

Współcześni bohaterowie
W czerwcu, już po raz drugi, zostaną przyznane nagrody „Stukot ’56 – odgłosy Czerwca”. Za pośrednictwem formularza dostępnego na specjalnie dedykowanej wydarzeniu stronie internetowej kandydatów mogą zgłaszać instytucje, organizacje, stowarzyszenia i osoby prywatne. – W dzisiejszym świecie to mają być takie latarnie morskie, które pozwalają nam zachować człowieczeństwo i się nie rozbić – powiedział dyrektor Przemysław Terlecki.

Kandydatów do konkursu można zgłaszać do 9 czerwca w trzech kategoriach: Za wolność, O Boga, Prawo i chleb. Są to wartości wypisane na Pomniku Ofiar Czerwca, którego dumne krzyże znajdują się w samym sercu Poznania i są jednym z jego symboli. – To nagroda ustanowiona, by stukot poniósł się przez całą Polskę. Historia jest atrakcyjna, jeśli jest żywa, jeśli potrafi przemówić dzisiejszym językiem. Chcielibyśmy pokazać w ten sposób, że wydarzenia Czerwca ’56 to nie jest zamknięta karta – mówiła podczas konferencji prasowej na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich Jadwiga Emilewicz, poseł na Sejm RP, pomysłodawczyni ustanowienia takiej nagrody.

Organizatorem konkursu jest Wielkopolskie Muzeum Niepodległości, współorganizatorem Grupa MTP. W przeddzień rocznicy Poznańskiego Czerwca, pod patronatem żyjących Bohaterów Poznańskiego Czerwca 1956, w historycznej przestrzeni targowej Iglicy odbędzie się uroczysta gala wręczenia nagród dla laureatów konkursu. Galę uświetni specjalnie przygotowana na tę okazję muzyczna impresja, będąca połączeniem muzyki, archiwalnych nagrań, wspomnień i zdjęć stworzona przez poznańskiego kompozytora i trębacza Macieja Fortunę. – W dniu gali wręczenia nagród Stukot ’56, dzięki współpracy z Wielkopolskim Muzeum Niepodległości, Grupa MTP zaprezentuje też wystawę monumentalnej architektury targowej z niepublikowanej dotąd teki fotografii autorstwa Romana Stefana Ulatowskiego, fotografa międzywojennego Poznania – dodał prezes Tomasz Kobierski.

Kandydatami do nagrody mogą być osoby lub organizacje, które wpisują się swoją statutową działalnością lub osiągnięciami w trzy kategorie konkursu. Zgłoszenia zostaną skierowane pod ocenę kapituły, która dokona wyboru. Organizatorzy czekają na zgłoszenia z całego kraju, aby poprzez konkurs promować i upowszechniać historię Poznańskiego Czerwca 1956 z jednej strony, a z drugiej odnajdywać współczesnych bohaterów działających w całej Polsce. Zgodnie z intencją organizatorów, nagroda Stukot ’56 powinna stać się rozpoznawalną marką, cenną inicjatywą o zasięgu ogólnopolskim.

https://stukot56.pl