Poznańscy ozdrowieńcy nie zawiedli

ROZMAWIA: Klaudyna Bogurska-Matys
Zdjęcia: RCKiK w Poznaniu

Osocze ozdrowieńców jest jednym z głównych filarów walki z pandemią koronawirusa w Polsce. Czym jest osocze i dlaczego jest takie ważne w walce z chorobą?

Michał Sokołowski, Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Poznaniu: Osocze jest płynnym składnikiem krwi, który stanowi ok. 55% jej objętości. Składa się głównie z wody i rozpuszczonych w niej białek osocza (albumin, czynników krzepnięcia, białek odpornościowych). Osocze ozdrowieńców, tzn. osób które przechorowały zakażenie COVID-19 i zostały uznane za zdrowe, zawiera dodatkowo przeciwciała, które mogą wspomóc walkę z chorobą u osób, które ciężko przechodzą COVID-19.

Kto może zostać dawcą osocza?

Osocze może być pobrane wyłącznie od osób, które przechorowały COVID-19, bądź przeszły bezobjawowe zakażenie wirusem SARS-CoV-2 (potwierdzone wynikiem badania PCR lub dodatnim wynikiem przeciwciał anty-SARS-CoV-2), zostały uznane za wyleczone i czują się zdrowe. Od zakończenia izolacji lub daty uzyskania dodatniego wyniku badania przeciwciał anty-SARS-CoV-2 musi minąć co najmniej 14 dni. Należy pamiętać, że każda taka osoba musi spełniać wszystkie podstawowe kryteria kwalifikacji dla dawców krwi określone w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi. Stan pandemii nie spowodował liberalizacji wymagań.

Czy są jakieś ograniczenia wiekowe?

Do oddania krwi i jej składników mogą zgłaszać się osoby w wieku od 18 do 65 lat.

Wspominał Pan, że są dwie drogi oddania osocza – jakie?

Ozdrowieniec może oddać osocze metodą plazmaferezy – pobrana z żyły krew poddawana jest separacji, zatrzymujemy wyłącznie osocze, pozostałe składniki krwi przetaczane są zwrotnie dawcy. Jednorazowo pobierane jest ok. 650–700 ml osocza. Zabieg trwa ok. 40–50 min. Można również, jako ozdrowieniec, oddać krew pełną. Pobieramy standardową jednostkę krwi pełnej (450 ml), która rozdzielana jest na 3 frakcje: krwinki czerwone, krwinki płytkowe oraz osocze. Osocze przeznaczone jest do leczenia chorych zakażonych koronawirusem, pozostałe składniki wydawane są innym chorym w szpitalach. 

Która jest częściej wybierana przez poznaniaków?

Dawcy zgłaszają się z podobną częstotliwością do oddania osocza metodą plazmaferezy, jak do oddania krwi pełnej jako ozdrowieniec.

Jaki był odzew poznaniaków na apel w mediach o to, by oddawać osocze i krew?

Poznaniacy nigdy nas nie zawiedli – zawsze bardzo chętnie odpowiadają na nasze apele, tak też było w przypadku ozdrowieńców.

Gdzie należy się zgłosić i w jaki sposób zapisać na pobranie krwi?

Przede wszystkim zachęcamy do zapoznania się ze szczegółowymi informacjami na stronie www.rckik.poznan.pl/osocze-ozdrowiencow

Dawca-ozdrowieniec, który chce oddać osocze metodą plazmaferezy, musi wcześniej skontaktować się e-mailowo z Działem Dawców, przesyłając wiadomość na adres ozdrowieniec@rckik.poznan.pl z podaniem imienia i nazwiska, numeru telefonu. Do e-maila należy również dołączyć dokument potwierdzający zakażenie SARS-CoV-2. Z taką osobą kontaktują się telefonicznie lekarze z Działu Dawców i, po przeprowadzeniu wstępnej kwalifikacji lekarskiej, ustalają z dawcą termin wizyty w RCKiK. W wyznaczonym dniu dawca zostaje zarejestrowany, ma wykonane badania laboratoryjne i przechodzi pełną kwalifikację lekarską. Dopiero wtedy może oddać osocze.

Z kolei dawca-ozdrowieniec, który chce oddać krew pełną, zgłasza się bez wcześniejszego umawiania w naszej siedzibie głównej w Poznaniu przy ul. Marcelińskiej 44 lub w dowolnym Oddziale Terenowym. Konieczne jest posiadanie dokumentu potwierdzającego zakażenie SARS-CoV-2, o który zapyta lekarz w czasie kwalifikacji do oddania (może być to wynik papierowy lub wpis w systemie pacjent/gabinet.gov.pl).

Ile czasu zajmuje cała procedura?

Oddanie krwi na separatorze metodą plazmaferezy trwa ok. 40–50 min., oddanie krwi pełnej ok. 10 min. Do tego musimy doliczyć czas na wypełnienie kwestionariusza, badania kwalifikacyjne oraz badanie lekarskie.

Jak już Pan wspominał, zawsze należy mieć ze sobą dokument potwierdzający, że przechorowało się COVID-19.

Tak, jest on konieczny do uznania dawcy jako ozdrowieńca.

Czy zdarza się, że na badania zgłaszają się osoby, które przeszły COVID-19, ale nie mają takiego dokumentu?

Tak, mamy takie przypadki. Pamiętajmy, że brak takiego dokumentu nie zamyka drogi do pomagania innym. Cały czas można oddać krew pełną, a okazji do tego jest wiele: u nas w Centrum, w którymś z naszych 13 Oddziałów Terenowych lub w trakcie wyjazdowej akcji poboru krwi, których szczegółowy plan znajduje się na stronie www.rckik.poznan.pl.

Ile osób może uratować jeden dawca?

Każda jednostka krwi po pobraniu rozdzielana jest na 3 składniki: krwinki czerwone, płytki krwi i osocze, tak więc można powiedzieć, że jeden dawca może pomóc aż 3 osobom!