UAM się liczy

TEKST: Ewa Kalinowska
ZDJĘCIA: Maciej Nowaczyk, Przemo Stanula

Academic Ranking of World Universities znany jako Lista Szanghajska jest jednym z tzw. wielkiej czwórki prestiżowych notowań uczelni wyższych z całego świata. Wśród rankingów, których wyniki są bacznie obserwowane, są także: Times HigherEducation, QS oraz U.S. News & World Report. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu klasyfikowany jest we wszystkich tych wiodących rankingach akademickich. Lista Szanghajska opublikowana została po raz pierwszy w 2003 r. przez Shanghai Jiao Tong University. Ranking jest publikowany i chroniony prawem autorskim przez Shanghai Ranking Consultancy, niezależną organizację zajmującą się badaniami szkolnictwa wyższego.

Najwięksi i najlepsi
Warto wziąć pod uwagę, że ranking ARWU z około 20 tys. uniwersytetów badawczych na całym świecie uwzględnia tylko te, które – nie wdając się w szczegóły – wśród swoich absolwentów lub pracowników mają laureatów nagrody Nobla lub Medalu Fieldsa (dla najlepszych matematyków), a wśród pracowników mają uczonych o wysokich cytowaniach. Są bazy danych, które takie dane pozwalają zebrać. W tym rankingu liczą się także publikacje w czasopismach Science lub Nature. Tak więc znalezienie się wśród 1000 uczelni w tym rankingu oznacza wejście do grupy 5 procent najlepszych.

Dokładne miejsce na Liście Szanghajskiej znane jest tylko w przypadku 100 najlepszych uczelni świata. Pozostałe, do tysiąca, wymieniane są już tylko w przybliżeniu – uczelnie pojawiają się w grupach liczących 50 czy 100 placówek.

W tegorocznym zestawieniu najlepszych uczelni świata opublikowanym 15 sierpnia Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu utrzymał swoją pozycję i, tak jak w roku poprzednim, uplasował się w przedziale 901-1000. Jest jedyną poznańską uczelnią notowaną w tym zestawieniu. – Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu należy do największych i najlepszych uczelni w kraju – komentuje rektorka UAM prof. Bogumiła Kaniewska. – Jesteśmy uniwersytetem europejskim i badawczym. Naszą mocną stroną zawsze była i jest znakomita kadra naukowa. Wiemy jednak, że musimy się starać o to, aby nasi pracownicy więcej publikowali, ogłaszali wyniki swoich badań naukowych w jak najlepszych czasopismach. To się dzieje, choć powoli. W stosunku do ubiegłego roku odnotowaliśmy już nieznaczny wzrost we wskaźnikach oceniających publikacje w „Nature i Science” oraz aktywność pracowników – dodaje rektorka.

Mistrzowie świata
W światowej czołówce Listy Szanghajskiej niezmiennie znajdują się Harvard University i Stanford University, na miejscu trzecim w tegorocznej edycji uplasował się Massachusetts Institute of Technology. Z trzeciej pozycji na czwartą – w stosunku do poprzedniego roku – spadł brytyjski University of Cambridge. W tym roku liczba sklasyfikowanych polskich uczelni wzrosła w tym rankingu do 11. Najwyżej notowane są: Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Warszawski (w przedziale 401-500) i Akademia Górniczo-Hutnicza (601-700).

Warto wiedzieć, że oprócz zestawienia ogólnego, od 2017 roku Shanghai Ranking Consultancy tworzy także rankingi dziedzinowe nazywane Najwięksi i najlepsi W tegorocznym zestawieniu Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu został sklasyfikowany w dziedzinach: Ecology – miejsce 201-300, oraz Hospitality & Tourism Management – miejsce 201-300. Poprawił w ten sposób swoją pozycję  w stosunku do roku ubiegłego w dziedzinie Ecology, awansując o jeden przedział miejsc i tym samym zajmując wśród polskich uczelni pierwsze miejsce (ex aequo z Uniwersytetem Warszawskim).

Pozycja UAM w rankingu szanghajskim wynika z kilku czynników wpływających na ostateczny wynik uczelni. Wśród nich są też takie, na które notowane na liście szanghajskiej uniwersytety nie mają wpływu i które w znacznym stopniu dotknęły prawie wszystkie polskie uczelnie. Mają one wpływ na zmniejszanie bądź zwiększanie dystansu między polskimi uniwersytetami a czołówką światową.

Jak wynika z wypowiedzi rektorki UAM, osiągane wyniki są przedmiotem analizy i uczelnia chce „być wyżej”. Na UAM działa zespół ds. rankingów pod kierownictwem prorektorki ds. nauki prof.  Katarzyny Dziubalskiej-Kołaczyk, który przygotowuje raporty i rekomendacje działań dla kierujących uczelnią. Oczywiście pozycja w rankingach nie zmieni się z dnia na dzień, to proces długofalowy, ponieważ np. Lista Szanghajska bierze pod uwagę dane sprzed kilku lat. Jednak UAM bierze udział w programie Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza, ponadto wspólnie z dziewięcioma europejskimi uniwersytetami tworzy konsorcjum EPICUR. To z jednej strony prestiż, z drugiej realne środki finansowe zasilające budżet UAM, które można wykorzystać do podniesienia jakości badań i wsparcia kadry naukowo- badawczej – czyli wypełnić tę drugą połowę szklanki.