Wsparcie państwa dla firm w kryzysie

tekst: Mecenas Paweł Łączkowski, Ekspert Punktu Informacyjnego w Biurze Regionalnym PARP w Poznaniu

Tak jak infekcja wirusowa przenosi się z osoby na osobę w trudno dostrzegalny sposób, tak podobnie rozwija się spirala niewypłacalności, która w przypadku braku mechanizmów kontroli może dotknąć niespodziewanie tych, których odporność na rynkowe wahania wydawała się być zabezpieczona. W kontekście prowadzonej działalności gospodarczej i jej płynności finansowej warto przyjrzeć się, jakimi narzędziami oraz procedurami dysponujemy i czy potrafimy się nimi posługiwać.

Szczególnego znaczenia nabiera instytucja postępowania restrukturyzacyjnego, której celem jest uniknięcie upadłości poprzez umożliwienie restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w wariancie postępowania sanacyjnego również przeprowadzenie działań uzdrawiających stan przedsiębiorstwa. W odróżnieniu od upadłości, restrukturyzacja nie jest więc jedynie reakcją na niewypłacalność, ale stanowi potencjalne remedium zapobiegające takiemu stanowi. Przesłanką ogłoszenia upadłości jest niewypłacalność dłużnika, gdy tymczasem wniosek restrukturyzacyjny można zgłaszać zarówno w przypadku, kiedy już się jest niewypłacalnym, jak i gdy sytuacja wskazuje, że w niedługim czasie można się nim stać (tzw. zagrożenie niewypłacalnością).

Moment, w którym należy zająć się restrukturyzacją, przesunął w czasie prawodawca unijny określając w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 z dnia 20 czerwca 2019 r. ramy restrukturyzacji zapobiegawczej. Zgodnie z jego intencją wyrażoną w preambule Dyrektywy, wspomniane ramy mają umożliwiać „skuteczną restrukturyzację na wczesnym etapie oraz uniknięcie niewypłacalności, ograniczając w ten sposób niepotrzebną likwidację rentownych przedsiębiorstw”. Co więcej, taka restrukturyzacja powinna umożliwiać podjęcie „działań zanim przedsiębiorstwa stracą zdolność do spłaty swoich kredytów lub pożyczek, tym samym pomagając zmniejszyć ryzyko, że w okresach gorszej koniunktury kredyty lub pożyczki staną się zagrożone oraz ograniczając negatywny wpływ na sektor finansowy”. Zanim więc wybuchła pandemia wywołująca negatywne skutki gospodarcze na niespotykaną do tej pory skalę, organy Unii Europejskiej dostrzegły poważne ryzyko spirali niewypłacalności, która mogłaby zdestabilizować cały system gospodarczy i zaproponowały rozwiązania mające na celu harmonizację procesów restrukturyzacyjnych z określeniem ich ram umożliwiających prawidłową implementację do krajowych porządków prawnych.

Głównym kryterium przyjętych ram jest ochrona najlepszych interesów wierzycieli, co oznacza, że w przypadku planu restrukturyzacji żaden wierzyciel wyrażający wobec niego sprzeciw, nie znajdzie się w sytuacji gorszej, niż ta, w jakiej znalazłby się w przypadku likwidacji (przy założeniu zastosowania normalnej kolejności zaspokajania) albo w przypadku zastosowania drugiego najlepszego w kolejności scenariusza alternatywnego, gdyby ww. plan nie został zatwierdzony.

Z drugiej strony, europejski model restrukturyzacji oznacza możliwość skorzystania przez dłużnika z takich instytucji jak m.in. plan spłaty wierzycieli, wstrzymanie indywidualnych czynności egzekucyjnych czy nawet całkowite umorzenie długów.

Podstawą funkcjonowania restrukturyzacji zapobiegawczej jest jednak system wczesnego ostrzegania (SWO). Jeśli przedsiębiorca doświadcza trudności w prowadzeniu działalności gospodarczej, może skorzystać z Polityki Nowej Szansy 2.0, w ramach której oferowana jest pomoc w trzech obszarach.

Po pierwsze, Zapobieganie sytuacjom kryzysowym, w ramach którego uruchomiony został System Wczesnego Ostrzegania. To program przeznaczony dla przedsiębiorców, których problemy na wczesnym etapie można rozwiązać przez narzędzia pozafinansowe, takie jak wsparcie szkoleniowe, doradcze i mentoringowe.

W SWO mogą wziąć udział przedsiębiorstwa, które:

• doświadczyły spadku sprzedaży okresie 6 miesięcy przed datą zgłoszenia do Projektu, z wyłączeniem sezonowych zmian;
• przeszły istotne zmiany kadrowe mające wpływ na prowadzoną działalność gospodarczą w okresie co najmniej 2 ostatnich miesięcy przed dniem zgłoszenia do Projektu;
• przez niezależne od przedsiębiorcy i prowadzonej działalności istotne zmiany w branży musiały przejść zmiany w organizacji firmy lub przebranżowić się.

Jeżeli przedsiębiorca spełnia jedno z powyższych kryteriów, może podejść do diagnozy przyczyn pojawiających się trudności i otrzymać dofinansowanie w wysokości około 18 tys. złotych netto na usługi dostępne w Bazie Usług Rozwojowych. Kolejna runda naboru do projektu rusza już 8 grudnia 2021 r.

Wprowadzane przez Dyrektywę zmiany w prawodawstwie krajowym mają być sposobem na uniknięcie bankructwa i utraty majątku prywatnego, a w przypadku konieczności likwidacji firmy – na przeprowadzenie procesu w sposób możliwie sprawny, szybki i jak najmniej bolesny dla przedsiębiorcy. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) numer 2019/1023, nazywana Dyrektywą Drugiej Szansy, musi zostać wdrożona przez państwa członkowskie nie później niż do 17 lipca 2022 roku. Jednak już teraz w ramach obowiązujących przepisów prawa restrukturyzacyjnego i upadłościowego, dla polskich przedsiębiorców jest dostępnych wiele rozwiązań Dyrektywy wspierających firmy w kryzysie.

W punkcie informacyjnym w poznańskim biurze PARP dyżuruje też ekspert i udziela konsultacji w sprawach związanych z restrukturyzacją i upadłością. Radca prawny pełni dyżur pod numerem telefonu 880 524 995 w każdy piątek w godzinach od 14:00 do 17.00.

Przedsiębiorców z sektora MŚP zainteresowanych tematyką restrukturyzacji, upadłości oraz wsparcia dla firm w kryzysie zapraszamy na konferencję organizowaną przez Biuro Regionalne PARP w Poznaniu: Wsparcie państwa dla firm w kryzysie – Polityka Nowej Szansy i Dyrektywa restrukturyzacyjna. Program wydarzenia będzie poświęcony pomocy przedsiębiorstwom w przejściowych trudnościach oraz wsparciu ponownego podejmowania działalności gospodarczej. Eksperci i praktycy przedstawią rozwiązania prawne i instytucjonalne dla realnej pomocy przedsiębiorstwom w kryzysie i zapobieżenia przedwczesnej upadłości czy likwidacji. Wydarzenie odbędzie się 8 grudnia w Poznaniu na Wydziale Prawa i Administracji UAM. Przewidzieliśmy także transmisję online na stronie www.parp.gov.pl/konferencjarestrukturyzacja.

Partnerem merytorycznym konferencji jest Kancelaria prawna Filipiak Babicz, a patronat honorowy nad wydarzeniem objęło Ministerstwo Rozwoju i Technologii oraz Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. z

Wniosek restrukturyzacyjny można zgłaszać zarówno w przypadku, kiedy już się jest niewypłacalnym, jak i gdy sytuacja wskazuje, że w niedługim czasie można się nim stać